Alkalen fosfataz (ALP), kişinin kanındaki proteinlerin parçalanmasına yardımcı olan bir enzimdir. Vücut çok çeşitli işlemler için ALP kullanır, karaciğer fonksiyonunda ve kemik gelişiminde özellikle önemli bir rol oynamaktadır. ALP testi kullanarak, kişinin kanında bu enzimin ne kadarının dolaştığını ölçmek mümkündür. Hafif düzensiz ALP seviyeleri genellikle endişe nedeni değildir. Bununla birlikte, ciddi anormal seviyeler, tipik olarak karaciğer, kemikler veya safra kesesi ile ilgili ciddi altta yatan tıbbi durumu işaret etmektedir. ALP testi, kandaki ALP miktarını ölçen basit bir işlem türüdür. ALP, vücudun çoğu yerinde bulunan ancak kemikler, karaciğer, böbrekler, safra kesesi ve bağırsaklarda en fazla bulunan bir enzimdir. Araştırmacılar günümüzde ALP’nin işlevlerinin tamamını tam olarak anlamamışlardır, ancak çok çeşitli işlemlere katkıda bulunduğunu söylemektedirler ve bunlar aşağıdaki gibidir:

• Karaciğer de besinlerin ve diğer enzimlerin taşınması
• Kemiklerin oluşumuna ve büyümesine yardımcı olmak
• Bağırsaklarda yağ asitlerinin, fosfatların ve kalsiyumun taşınması
• Bağırsaklarda yağ sindirimi
• Fetal gelişim sırasında hücre büyümesini, ölümünü ve göçünü düzenleme
Eğer kişi karaciğer problemlerini gösteren semptomları yaşıyorsa, doktorlar rutin olarak kan testinin ALP testi içermesini talep etmektedirler. Karaciğer belirtileri aşağıdaki gibidir:
• Cilt veya gözlerin sararması
• Ağrılı veya şişmiş karın
• Mide bulantısı hissetmek
• Kusma
• Yorgun ya da halsiz hissetmek
• Açıklanamayan kilo kaybı
• İdrarın normalden daha koyu
Ayrıca, doktor kişinin vücudunda etkilenen bir organın rahatsızlığından şüpheleniyorsa, özel olarak ALP testi yapmaktadırlar. Ve bu organlar aşağıdaki gibidir:
• Kemikler
• Safra kesesi
• Böbrek
• Bağırsaklar

Normal ALP Seviyesi Nedir?

ALP seviyesi sağlıklı yetişkinlerde litre başına 20-140 birim (U/L) olmalıdır. Çocuklarda kemikler büyümeye devam ettiğinden yetişkinlerden daha yüksek ALP seviyelerine sahip olma eğilimindedir. Ayrıca kemik yaralanmasından iyileşen kişi, kemik iyileşirken yaralanmasından sonraki 3 ay içinde ALP seviyesinin yükselmesine de neden olmaktadır. Ve hamile kadınlar gebeliğin ikinci ve üçüncü trimesterlerinde normalden yüksek ALP seviyelerine sahip olması yaygın bir durumdur. Ancak, herkesin doğal ALP seviyesi biraz farklıdır. Doktor ALP testinden sonra seviyelerin beklediğinden daha yüksek veya düşük olması durumunda ne anlama geldiğini açıklayabilmektedir.

Anormal ALP Seviyelerine Neden Olan Nedir?

ALP kemiklerde ve karaciğerde çok bol olduğu için, yüksek ALP seviyeleri genellikle karaciğer veya kemik aktivitesindeki farklılığın bir işaretidir. Karaciğerde tıkanma veya hasar ALP seviyelerinin yükselmesine neden olmaktadır. Bu, kemik hücresi aktivitesinde bir artış olması durumunda da ortaya çıkmaktadır. Anormal ALP seviyeleri genellikle bazı durumlarda belirtiler gösterir. Bu belirtiler aşağıdaki gibidir:
• Safra kesesi taşları
• Kolesistit, safra kesesi iltihabı
• Karaciğer kanseri
• Karaciğer de anormal, kanserli olmayan büyüme
• Siroz, karaciğerde skar
• Hepatit-iltihabı karaciğer, genellikle enfeksiyon nedeniyle
• Safra kanserleri
• Karaciğer için zararlı ilaçların aşırı kullanımı
• Aşırı alkol tüketimi
• Yetersiz beslenme, özellikle D vitamini, kalsiyum, protein, magnezyum ve çinkodaki eksiklikler
• Kemik kanserleri

Anormal ALP seviyelerinin normalde daha az düzenli olabileceği durumlar vardır. Bu durumlar aşağıdaki gibidir:
• Raşitizm: Çocuklarda kemiklerin zayıflaması, genellikle D vitamini veya kalsiyum eksikliği sonucunda meydana gelmektedir.
• Osteomalazi: Yetişkinlerde kemiklerin zayıflaması, genellikle vitamin eksikliği ile ilgilidir.
• Paget hastalığı: Önemli kemik deformitesine ve kemik rejenerasyonunda sorunlara neden olan bir durumdur
Olağandışı ALP seviyeleri, nadir olmasına rağmen bazı koşullardan birini işaret edebilir. Bu koşullar aşağıdaki gibidir:

• Konjestif kalp yetmezliği
• Anemi
• Tedavi edilmemiş çölyak hastalığı
• Hiperparatiroidizm
• Hodgkin lenfoması
• Bazı bakteriyel enfeksiyonlar
• Ülseratif kolit
• Wilson hastalığı
• Meme kanseri
• Prostat kanseri